Financieel perspectief 2023 - 2026

De basis voor het opstellen van de Programmabegroting 2023-2026 is de lopende begroting 2022-2025 de Kaderbrief 2023-2026 en het Coalitieakkoord 2022-2026. Tussen het uitbrengen Kaderbrief en de Programmabegroting hebben zich een aantal exogene en autonome ontwikkelingen met financiële gevolgen voorgedaan. Ook zijn de effecten van de Meicirculaire en verwachte kapitaallasten in de programmabegroting verwerkt.

De ontwikkelingen zijn samengevat opgenomen in onderstaande tabel en worden vervolgens nader toegelicht (een positief bedrag betreft lagere lasten of hogere baten).

De stelposten voor loon- en prijsontwikkelingen die bij de kaderbrief zijn opgenomen worden in de begroting ingevuld. De budgetten zijn doorgelicht en waar nodig geïndexeerd.

Met het wegvallen van de stelpost achterblijvende kapitaallasten kan de stelpost kapitaallasten voor eventuele prijsstijgingen komen te vervallen.

De planning van het investeringsplan is geactualiseerd. Het planningsoptimisme is een aandachtspunt in deze actualisatie in verband met de huidige economische marktontwikkelingen en de stijgende prijzen. Getracht wordt deze planningsoptimalisatie beter te koppelen aan het planningsmechanisme. De omvang van de kapitaallasten ten opzichte van de vorige Programmabegroting 2022-2025 is hierop aangepast. Voor een nadere toelichting op deze afwijkingen verwijzen we naar het hoofdstuk Investeringsplan.

Op basis van de nieuwe tariefberekening rioolheffing worden de opbrengsten geactualiseerd

Maatregelen burgerparticipatie en herstel straatwerk

De geraamde kapitaallasten voor de begroting 2023 - 2026 zijn geactualiseerd. Dit heeft gevolgen voor de kapitaallasten die geheel / gedeeltelijk gedekt worden ten laste van de reserve dekking

De gemeente ontvangt een BUIG-budget om de bijstandsuitkeringen uit te voldoen (Participatiewet, IOAW, IOAZ en Bbz). Dit budget wordt drie keer per jaar bijgesteld. Het nader voorlopig budget is op landelijk niveau neerwaarts bijgesteld ten opzichte van het voorlopig budget. De afgelopen jaren is het macro-budget achteraf bezien te hoog vastgesteld doordat de landelijke ontwikkeling van het aantal bijstandsgerechtigden lager uitkwam dan verwacht. Voor de gemeente Leidschendam-Voorburg betekent de bijstelling dat het nader voorlopig budget circa € 1,6 miljoen lager uitvalt dan het voorlopig budget. De verwachte uitgaven dalen minder dan het gecorrigeerde Buig budget.

De raad heeft besloten om het Pin- Only beleid af te schaffen en daarmee de mogelijkheid om contant te betalen weer in te voeren. De kosten voor contant betalen zijn voor 2023 (inclusief inrichting) € 60.000 en vanaf 2024 structureel € 30.000.

De huidige overeenkomst met onze huisadvocaat loopt af. De aanbesteding van het nieuwe contract leidt naar verwachting tot een kostenstijging van € 40.000 per jaar, deze zijn reeds meegenomen in de kaderbrief. Daarnaast blijkt dat er steeds vaker een beroep wordt gedaan op de huisadvocaat door de organisatie. De verwachte kosten zullen daarom met nog € 30.000  toenemen. Daarnaast is er in de 1e tussentijdse rapportage van 2022 gebleken dat er meer budget voor de aansprakelijkheidsverzekering nodig is door herwaardering van de premie door de verzekeraar. De herwaardering wordt veroorzaakt door een andere risico-inschatting van de verzekeraar en aanpassing naar een marktconform tarief.

In het coalitieakkoord is onder andere opgenomen dat de gemeente als doelen heeft onze gedeelde geschiedenis te vertellen op een eigentijdse manier en onze monumenten en erfgoed te koesteren. Deze doelen dragen bij aan de wettelijke taken van erfgoed, het beschermen van erfgoed en publieksbereik. Tevens heeft de gemeente vier terreinen die tot Werelderfgoed zijn benoemd en dat willen we laten zien.

Persoonsgebonden budget (PGB) begeleiding op basis van de prognoses van de Sociale Verzekeringsbank, wordt op het PGB-budget een overschot van € 84.000 voorzien doordat minder mensen gebruik maken van PGB. HulpmiddelenOp de verstrekking van hulpmiddelen wordt een tekort verwacht van € 347.000. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door nieuwe contractafspraken met leverancier Medipoint, waardoor de onderhoudskosten gestegen zijn.Collectief vervoerDe begroting wordt bijgesteld op basis van de regiobegroting van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag.

De bijdrage in de VVE-kosten voor de parkeergarage Damplein 68A zijn toegenomen vanwege de extra schoonmaakwerkzaamheden, die nu ook in de weekenden plaatsvinden.De aanbesteding voor de brandverzekering is vanwege het beperkte aanbod, aangepaste voorwaarden en gestegen risico voor de verzekeringsmaatschappijen aanzienlijk gestegen. Daarnaast is in 2021 de verplichte taxatie van de herbouwwaarde van het gemeentelijk vastgoed afgerond. De waarde is toegenomen door de prijsstijgingen in de bouwsector en de funderingen zijn toegevoegd.

Tijdens dagelijks onderhoud aan het groen op sportpark Westvliet in de Groene Zoom is vastgesteld dat vele ‘gewone essen’ op dit sportpark zijn aangetast door essentaksterfte. Deze aantasting is dusdanig zwaar dat zij binnen nu en 5 jaar gaan uitvallen. Op basis van dit signaal is een analyse gedaan op de huidige staat van de bomen. Naar aanleiding van deze analyse is geadviseerd om 341 bomen op de Groene Zoom te vellen. Tevens is er een herplantplan opgesteld, waarbij een minimaal gelijkwaardige kroonoppervlakte wordt gerealiseerd en een grotere diversiteit bomen worden terug geplant. De kosten voor het vellen van de bomen en planten van nieuwe bedragen € 150.000 verdeeld over 3 jaar.

Op basis van de geactualiseerde liquiditeitsbegroting en de bijgestelde rentepercentages voor korte en lange termijn financiering is de begroting van het taakveld treasury aangepast. Door de stijgende rente nemen de rentelasten toe, wat zorgt voor een nadelig effect van deze bijstelling.

Doordat er de komende jaren meer projecten zijn gepland en de tarieven zijn aangepast, worden er meer leges opbrengsten verwacht.

Het Rijk en de VNG werken aan de Hervormingagenda jeugdzorg. Deze wordt naar verwachting dit najaar afgerond. Vooruitlopend hierop zijn voor de jaren 2022 en 2023 al aanvullende, incidentele middelen toegevoegd aan het gemeentefonds, in lijn met de financiële reeks van de uitspraak van de Commissie van Wijzen (CvW). De VNG , het IPO en het Rijk erkennen de noodzaak om op deze ontwikkelingen te anticiperen en hebben aanvullende afspraken gemaakt ten aanzien van de te verwachten ruimte in de gemeentelijke begroting aanvullend op de meicirculaire. Op basis van de afspraken wordt het lastenbudget jeugd verlaagd vanaf 2024 met een oplopende aanvulling op de taakstelling van € 1,6 miljoen. De baten vanuit de algemene uitkering worden verhoogd in 2024 en vanaf 2025 verlaagd door de oplopende landelijke besparing op jeugd.

Rondom het winkelcentrum Westfield the Mall of the Netherlands hebben we veel last van zwerfafval, met name in de weekenden. Voor het opruimen hiervan maken we extra kosten die niet begroot zijn.

Om te voldoen aan de wettelijke verantwoordelijkheid van de gemeente om invulling te geven aan de vraag naar onderwijshuisvesting stelt de gemeente één keer per vier jaar, een Integraal Huisvestingsplan (IHP) vast.Het huidige IHP voor het Primair Onderwijs (PO) en Voortgezet Onderwijs (VO) dienen herijkt te worden. Door het IHP PO en VO te bundelen komt er een breder inzicht in de huidige staat van de onderwijshuisvesting in onze gemeente en de opgaven die voor ons liggen.

De VNG heeft ingestemd met het voorstel van de fondsbeheerders om het volume-accres gemeentefonds voor 2022, 2023, 2024 en 2025 te bevriezen. Met de bevriezing zijn de volume-accressen voor de jaren 2022-2025 vast komen te staan waardoor er in deze jaren geen risico meer is dat het accres vanwege achterblijvende uitgaven van het Rijk lager uitvalt. De eerder gehanteerde stelpost bij het ramen van de algemene uitkering uit het gemeentefonds kan hierdoor vervallen.

De invoering van de Omgevingswet heeft financiële gevolgen. Door middel van een eerste inventarisatie zijn lasten en baten, die met de invoering gepaard gaan, in kaart gebracht.

Op basis van de nieuwe tariefberekening afvalstoffenheffing worden de opbrengsten geactualiseerd.

De belangrijkste wijzigingen voor Leidschendam-Voorburg betreffen: - De accressen van 2022 tot en met 2025 zijn bijgewerkt op basis van de huidige normeringsmethodiek (samen trap op en samen trap af).- Vanaf 2026 wordt het accres vastgezet op een kleine plus ten opzichte van de Miljoenennota 2022, dit betekent een flinke daling ten opzichte van 2025.- De invoering van het nieuwe verdeelstelsel gemeentefonds, inclusief een aangepast ingroeipad wat oploopt tot een nadeel van € 37,50 per inwoner in 2025.- Incidentele compensatie voor de tekorten Jeugdzorg in 2023.- De oplopende opschalingskorting voor 2023 tot en met 2025 wordt incidenteel geschrapt.Voor een uitgebreide toelichting wordt verwezen naar de raadsbrief over de meicirculaire 2022 (ibabsnummer 2903).

Streng en rechtvaardig op fraude of misbruik van voorzieningen.

Werken aan vroegsignalering vergt een nog intensievere samenwerking met partijen die kunnen signaleren, en nóg actiever de mensen benaderen via 1-op-1 contact. Dit laatste kan door inschakeling van maatschappelijke partners via de subsidietafels óf het inschakelen van externe bureaus. Kosten van schuldsanering zelf worden vooralsnog op nihil geschat, want een effectieve vroegsignalering betekent veelal dat mensen nog zelf betalingsregelingen kunnen treffen. Vroegsignalering ligt in het verlengde van huidige aanscherping van het sociaal kompas.

Initiatieven tot uitvoering brengen voor het aanpakken van laaggeletterdheid via maatschappelijk partners.

Taalachterstanden bij peuters beter aanpakken kan door middel van extra financiering van bestaande Onderwijsachterstandenbeleid waarin crèches en peuterscholen een actieve signalerende rol hebben en extra les aanbieden.

Gerichte inzet van coaches en lokale helden leidt tot exploitatielasten in de vorm van onkostenvergoedingen of inhuur. Het stimuleren van muziekonderwijs door specifieke subsidiering van scholen.Een virtuele ondersteuning van de historie en musea ontwikkelen, vereist bouwen en beheren van een applicatie.

Door het maken van betere afspraken met de welzijnsorganisaties en ontwikkelen van betere communicatiemateriaal, wordt de informatievoorziening over (subsidie)regelingen verbeterd.

Het college draagt actief bij aan het opstellen van een regionale samenwerkingsagenda.

Uit het coalitieakkoord komt dat lokale ondernemers voorrang krijgen bij inkoop

In het coalitieakkoord worden middelen vanaf 2024 vrijgemaakt voor goed onderhoud en uitbreiding van voorzieningen voor recreëren en sporten.

De subsidietafels worden geëvalueerd door een externe partij. De ondersteuning van mantelzorgers wordt verbeterd. Daarnaast wordt er een jaarlijks evenement voor mantelzorgers georganiseerd.

Nieuwkomers doen mee in het verenigingsleven. Er wordt met verenigingen in gesprek gegaan om te kijken of zij maatschappelijke stages kunnen aanbieden voor deze doelgroep.

In het proces om te komen tot een omgevingsvisie voor onze gemeente zal het college een serie ‘wijk- en dorpsgesprekken’ voeren om de meedenkkracht van onze lokale samenleving te benutten bij het ontwikkelen van een ruimtelijke visie voor de langere termijn.

Een aantal voorgestelde maatregelen zijn voorwaardenscheppend en vereisen vooral aanpassingen in werkwijze en kaders van de eigen organisatie. Investeren in een bedrijfsverzamelgebouw en in winkelgebieden zal lasten met zich meebrengen. De gemeente stelt budget beschikbaar om onderzoeken uit te voeren naar de daadwerkelijk benodigde investeringen en het tijdspad.

De gemeente ontwikkelt een programma waarbij alle scholen op bezoek kunnen komen bij de gemeenteraad en leren over democratie en besluitvorming.

De hondenbelasting is vanaf 2023 afgeschaft.

Samen met de inwoners gaan we werken aan de realisatie van een goede en veilige inpassing van het openbaar vervoer (OV) vanuit de Binckhorst naar en door Voorburg-West. Aantasting van Opa’s Veldje en de historische tuin van Hofwijck is niet aan de orde. De realisatie van deze OV-verbinding moet leiden tot een verbetering van de leefomgeving in Voorburg-West.

We brengen de gesprekken op gang met relevante partijen om te komen tot een gezamenlijk initiatief ter ondertunneling van de Utrechtsebaan tot Huygenstunnel.

Samen met de inwoners en ondernemers wordt gekeken naar het herinrichten en daarmee autoluw maken van het Damcentrum, waarbij de auto te gast is en voeren we hier als pilot een milieuzone in.

Inzet van camera’s voor bestrijding van overlast stelt vrij hoge technische eisen (zeer hoge resolutie, nachtzicht, veilige dataopslag) en specifieke beheer- en bewakingscapaciteit. Het beeld is nu dat dit het beste aan een professionele partij uitbesteed kan worden. De kosten zijn sterk afhankelijk van het aantal camera’s dat ingezet wordt. Geraamde kosten zijn om de eerste krachtige aanwezigheid in probleemwijken te realiseren.

Er wordt een Groen Actieplan opgesteld om de omgeving meer te vergroenen, klimaatadaptief te maken en biodiversiteit te versterken. Onderdeel hiervan is het ontwikkelen van een groen netwerk, maar ook het vergroenen van parkeerplaatsen.

Het college stelt een uitvoeringsplan op om de dienstverlening van de gemeente toegankelijker te maken. Heldere communicatie is daarin een belangrijk aandachtspunt. Daarom wordt aangesloten op de Direct Duidelijk campagne over heldere overheidscommunicatie.

De gemeente laat de verschillende dienstverleningskanalen (balie, telefoon, website, app) beter op elkaar aansluiten. Hierdoor voorkomen we dat inwoners van het kastje naar de muur gestuurd worden.

Bij de realisatie van nieuwe aanlegsteigers, onder andere nabij historisch erfgoed wordt aandacht besteed aan duurzaamheid.

Er wordt onderzoek gedaan naar een (mogelijke) locatie voor buitenzwemwater met recreatiemogelijkheid.

Er worden kaders opgesteld voor het ontwikkelen van tijdelijke flexibele woningoplossingen (flex woningen en tiny houses).

Omdat fiets-, wandelpaden en MTB-trails door Stompwijk, het Groene Hart en Vlietland  belangrijk zijn, wordt gewerkt aan goede bewegwijzering naar recreatieve bezienswaardigheden én met aandacht voor het groene karakter van het buitengebied.

De afdeling ruimtelijke ordening wordt uitgebreid om bouwplannen sneller en efficiënter af te kunnen handelen.

Er wordt een plan van aanpak opgesteld om doorstroming van huurders te bevorderen en daarmee onder andere scheef wonen tegen te gaan.

Senioren en mensen met een beperking moeten zich goed door onze gemeente kunnen bewegen. We zorgen daarom voor een toegankelijke buitenruimte met bijvoorbeeld bankjes en goede trottoirs.

Evenementen zetten de gemeente Leidschendam-Voorburg op de kaart. Om het organiseren van evenementen te stimuleren stelt de gemeente voor de komende jaren subsidie beschikbaar.

De gemeente Leidschendam-Voorburg promoot recreatie en toerisme door citymarketing gericht op alle drie de kernen. Door het extra budget kan het huidige beleid geïntensiveerd worden.

De gemeente Leidschendam-Voorburg heeft budget beschikbaar gesteld om de huidige actieplannen veiligheid om te zetten naar wijkgerichte actieplannen. Hiermee kan een prioritering aangebracht worden in de uitvoering en kan de gemeente beter inspelen op de behoefte per wijk.

Inzet van meer BOA-capaciteit vanaf 2024 kost circa € 550.000 per jaar.

Vanuit de Taskforce mobiliteit rondom de Mall is er op basis van de resultaten van de afgelopen periode in combinatie met de maatregelen die zijn uitgevoerd en worden voorbereid, gekeken naar welke structurele inzet en investering noodzakelijk zijn. De transitie van traditioneel verkeersmanagement naar een integrale mobiliteitsaanpak stelt andere eisen aan de reguliere organisatie. Om de uitdagingen het hoofd te bieden zijn een aantal (tijdelijke) functies nodig in de organisatie, die nu niet in de formatie zitten en daarvoor zijn extra middelen noodzakelijk.

Afbakening Jeugdhulp kan – afhankelijk van waar de bakens gezet worden –besparingen opleveren. Gemeente heeft wettelijk geen rol in het verbeteren van het aanbod aan passend onderwijs, maar het kan wel. De inzet op de Lokale Educatieve Agenda kan hiervoor geïntensiveerd worden. Scholen zouden extra ondersteund kunnen worden met geld voor leerkrachten en faciliteiten. Indien er dan alsnog nog kinderen thuiszitten kan extra ingezet worden op het bieden van een oplossing in de jeugdzorg.

Cybercrime is zowel lokaal als regionaal (beleidsplan 2023-2026) een speerpunt. De vormen van cybercriminaliteit zijn continu in ontwikkeling. Om ouderen en andere kwetsbare groepen weerbaarder te maken voor online criminaliteit is het van belang dit te monitoren en programma's waar nodig bij te stellen/actualiseren.

Het ontwikkelen van lesprogramma's betreft eenmalige kosten. De verankering in het curriculum van de scholen kan waarschijnlijk alleen door hiervoor extra faciliteiten te bieden of betalen, denk aan onder andere leerkrachten en onderwijsruimte.

Bij de behandeling van de kaderbrief is door de gemeenteraad het amendement 'Herformulering Rechtencheck naar Welzijnsgesprek' aangenomen. Het financiële gevolg van het amendement wordt verwerkt in de begroting 2023. Het betreft het verlagen van de besparing van € 540.000 naar € 250.000 in het jaar 2023.